7-сынып. Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы. Қазақ халқының мәдениеті

7-сынып. Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: §44-45. Қазақ халқының мәдениеті /2 сағат/

Сабақтың мақсаты:

• Оқушыларды ХҮІ-ХҮІІ ғасырлардағы Қазақстанның материалдық және рухани мәдениетімен, олардың жыл мезгілдерін бақылау тәжірибесімен, жерлеу дәстүрімен жан-жақты таныстыру;
• Сабақ барысында оқушылардың тарихи танымдық, ойлау, талдау, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
• Оқушыларды өз елінің тарихын, тілін, дінін, ұлттық құндылықтарын құрметтеуге, Отанын сүюге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:суреттер, сызба, карта

Сабақтың барысы:  І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу
• Әнұран орындау, «Хабар»
• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

• Жартылай көшпелі мал шаруашылығы дегенді қалай түсінеміз?
• Маусымды көшіпқонудың қандай пайдасы бар?
• Қазақ қыстауларындағы баспаналар қалай салынды?
• Қазақтар егін шаруашылығымен қай жерлерде айналысты?
• Қазақ қолөнерінің түрлерін атаңдар?
• ХҮІІІ ғ. қалалардың әлсірей бастауына не себеп болды?

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Материалдық мәдениет

• Қазақтарда тұрғын үйдің екі түрі болды. Жаздыкүні жеңіл киіз үйлерде тұрса, қыстыкүні жер үйде, шымнан, балшықтан немесе тастан салынған жылы үйде тұрды. Жазғы үйдің екі түрі болды.
  2. Рухани  халқының жыл мезгілдерін бақылауы
• Халқымызда отбасы-неке қатынастарында құда түсу, қыз ұзату, келін түсіруде ертеден келе жатқан көптеген әдет-ғұрып, кәделер сақталған. Қазақ келіндері «ат тергеу» ғұрпы бойынша үйдің үлкен кішілерінің аттарын атамай, оларға басқаша ат қояды (мырза аға, ерке бала, аппақ қыз т.б.). Мұның өзі қазақ қоғамындағы үлкенді сыйлаудың , құрмет көрсетудің белгісі. Қазақтың қонақжайлылығы да рухани байлығын көрсетеді.

1. Қазақ жерінде ислам дінінің нығаюы.

• Түрік ғалымы Сейби қазақтардан 200 мыңнан астам адамның ислам дінін ұстанғандарын атап өткен. Орта ғасырдың соңғы кезінде, 1558-1560 жылдары Қазақстанда болған ағылшын көпесі А.Дженкинсон қазақтарды «Ислам дініне сенетін халықтар»-деп жазады. Мұның бәрі қазақтар арасында ислам дінінің кең тарағандығын көрсетеді.

2. Жерлеу дәстүрі.

Сабақты бекіту:

• «Мәдениет» ұғымын қалай түсінесің?
• Материалдық мәдениет дегеніміз не?
• Ұлттық материалдық мәдениетке не жатады?
• Рухани мәдениет дегенді қалай түсінесің?
• Ауыз әдебиетінің түрлерін айтып, оның бір түріне талдау жасаңдар
• Ислам дінінің қазақтар арасында таралуының қандай ерекшеліктері болды? Қандай діни жоралғылар ұстанды?

Бағалау:

Үйге тапсырма: §44-45.